Dla jednych taka wiadomość jest jak najbardziej pożądana i wyczekiwana. Na innych spada jak przysłowiowy „grom z jasnego nieba” – ciąża i wiadomość o niej zwykle zaskakuje. Kobieta może podejrzewać, że spodziewa się dziecka, ale potwierdzenie jej stanu można uzyskać dzięki testom ciążowym – domowym i laboratoryjnym. Kiedy wykonać test? Czy już w kilka godzin po odbytym stosunku może dać on miarodajne wyniki?
Testy domowe
W aptekach i w wielu dobrze zaopatrzonych drogeriach, bez trudu można kupić test ciążowy. Wykonuje się go w domu, z pobranej próbki moczu. Test bada obecność w moczu kobiety hormonu gonadotropiny kosmówkowej, w skrócie hCG. W czasie ciąży hormon Beta-hCG jest jednym z najwcześniej wykrywanych hormonów typowo ciążowych, który pojawia się w organizmie kobiety, aby możliwy był rozwój zarodka. Hormon ten jest identyfikowany nie tylko w moczu, ale i we krwi żylnej w laboratorium.
Domowe testy ciążowe są proste w użyciu, a ich wiarygodność wynosi około 90 proc. Wyróżnia się testy paskowe, strumieniowe i płytkowe. Kosztują od kilku do kilkunastu złotych. Aby test dał wiarygodne wyniki, należy postępować zgodnie z instrukcją dołączoną do opakowania.
Wykonanie testu od razu po stosunku nie ma większego sensu, chyba że kobieta podejrzewa ciążę od dłuższego czasu. Ten dłuższy czas powinien wynosić co najmniej 8-10 dni. Tyle czasu musi minąć od chwili zapłodnienia, aby w jej organizmie pojawił się hormon gonadotropiny kosmówkowej. Zapłodniona komórka jajowa musi przez kilka dni (około 6) podróżować po jajowodzie, aż trafi do macicy, gdzie może zagnieździć się w endometrium jako zarodek. Dopiero na tym etapie hormon beta-hCG jest obecny w moczu i we krwi przyszłej matki. Wykonanie testu ciążowego np. w 3 dni po stosunku, co do którego nie jesteśmy pewne, czy nie doszło do zapłodnienia, nie przyniesie wymiernych wyników. Najlepiej wykonać test minimum 8 dni po zbliżeniu i terminie owulacji.
Na opakowaniach większości testów domowych ciążowych znajduje się informacja, że najlepiej stosować je w terminie spodziewanej miesiączki, czyli średnio po 14 dniach od uwolnienia komórki jajowej. Jeśli test wykonany po tygodniu od owulacji jest negatywny, warto go powtórzyć za kilka dni, aby mieć pewność wyniku. Ponowny test jest wskazany w szczególności dla tych pań, u których nie pojawi się oczekiwana menstruacja.
Zaleca się wykonywanie testów ciążowych płytkowych czy paskowych z moczu porannego, w którym ewentualne stężenie hormonu beta-hCG będzie najwyższe.
Wzrost stężenia hormonu beta-hCG
W trakcie ciąży, na pierwszym jej etapie, wzrasta w organizmie kobiety stężenie hormonu beta-hCG. Jeśli monitorowane jest jego stężenie na bieżąco, można ocenić wiek ciąży i jej przebieg, a także rozpoznać ryzyko poronienia. Już w około 8-10 dni po zapłodnieniu komórki jajowej rośnie stężenie hormonu beta-hCG. Najpierw powoli, później znacznie szybciej. Maksymalną swą wartość osiąga on pomiędzy 8. a 12. tygodniem ciąży, a następnie maleje – jest to sytuacja całkowicie normalna i naturalna. Zbyt niskie lub za wysokie stężenie beta-hCG jest powodem do niepokoju. Niski jego poziom może świadczyć o istniejących zagrożeniach poronieniem lub o ciąży pozamacicznej. W odwrotnej sytuacji wynik może wskazywać na nowotwór rozwijający się z trofoblastu albo na ciążę mnogą.
Kiedy test jest fałszywie negatywny?
Zbyt wcześnie lub nieprawidłowo wykonany domowy test ciążowy, np. ze zbyt małej ilości próbki moczu, może dawać fałszywie negatywne wyniki. Najczęściej jeśli już test się myli, jest fałszywie negatywny, a nie fałszywie pozytywny.
Pozytywny wynik testu mimo braku ciąży występuje czasem u kobiet, które przyjmują leki przeciwdepresyjne, cierpią na choroby nefrologiczne lub choroby tarczycy, bądź znajdują się w okresie okołomenopauzalnym.
Test z krwi
Najbardziej wiarygodne wyniki dają testy ciążowe wykonywane w warunkach laboratoryjnych. Można je wykonać w praktyce w każdym laboratorium i jest to test wykrywający hCG we krwi pacjentki. Jeśli test laboratoryjny potwierdza ciążę, jest w stu procentach pewny. Można go wykonać tydzień po zapłodnieniu i na jego podstawie określić przybliżony wiek ciąży. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku testu laboratoryjnego, kobieta powinna wybrać się do lekarza ginekologa, który potwierdzi ciążę po badaniu USG, na którym może być już widoczny pęcherzyk ciążowy.