Świadomie podejmujące decyzje o macierzyństwie kobiety dokładają wszelkich starań do tego, aby przygotować swój organizm w możliwie jak najpełniejszy sposób, do okresu ciąży. Między innymi rzucają palenie, zaczynają prowadzić zdrowy tryb życia i rzecz jasna odstawiają na co najmniej kilka miesięcy wcześniej tabletki antykoncepcyjne, o ile takie przyjmują. Poza tym, zaleca się, aby co najmniej na 3 miesiące przed zajściem w ciążę przyjmowały kwas foliowy. Składnik ten jest również pożądany w pierwszych kilku miesiącach ciąży. Jakie znaczenie dla zdrowego rozwoju dziecka w łonie matki ma kwas foliowy? Czy rzeczywiście jest on tak potrzebny dla nienarodzonego dziecka?
Czym jest kwas foliowy?
Kwas foliowy jest składnikiem, który nie jest syntetyzowany naturalnie w organizmie człowieka, co oznacza, że należy go dostarczać wraz z pożywieniem lub w postaci tabletek. Wpływa on na zdrowy rozwój płodu w najwcześniejszym etapie ciąży.
W naturalnej postaci kwas foliowy to foliany, które znajdziemy w wielu produktach spożywczych:
- zielonych warzywach liściastych, m.in. w szpinaku, sałacie, brukselce czy kapuście włoskiej,
- produktach pełnoziarnistych,
- roślinach strączkowych,
- szparagach,
- brokułach,
- bananach,
- soku z pomarańczy,
- wątróbce drobiowej i wieprzowej, ale w czasie ciąży należy się powstrzymać od jej spożywania.
Prowadzenie diety ubogiej w foliany powoduje ich niedobór. Jedynie spożywanie na surowo warzyw i owoców z wymienionej listy pozwoli na przyswojenie odpowiedniej dla przyszłej matki lub kobiety planującej dziecko, ilości kwasu foliowego. Najczęściej po prostu uzupełnieniem diety są tabletki zawierające kwas foliowy pochodzenia syntetycznego.
Foliany biorą udział w procesie wzrostu komórek i ich reprodukcji, co u płodu ma ogromne znaczenie. Niedobór kwasu foliowego może wpływać negatywnie na rozwój łożyska i ośrodkowego układu nerwowego, tj. mózgu.
Skutki niedoboru kwasu foliowego u ciężarnych
Jeśli u ciężarnych w organizmie jest zbyt mało kwasu foliowego, ciąża może nie rozwijać się prawidłowo i może dojść do samoistnego poronienia. Nawet jeśli kobieta utrzyma ciążę, może urodzić dziecko z niską masą urodzeniową.
Następstwem braku lub niedoboru folianów w diecie ciężarnej mogą ponadto być:
- wrodzone wady cewy nerwowej,
- zatrzymanie rozwoju mózgu i rdzenia kręgowego,
- bezmózgowie,
- rozszczep kręgosłupa,
- przepuklina mózgowa.
Jak przyjmować kwas foliowy?
Generalnie lekarze zalecają, aby każda kobieta, która może zajść w ciążę i chce urodzić zdrowe dziecko, przyjmowała kwas foliowy. W pierwszym trymestrze ciąży przyszła matka także powinna go przyjmować.
Zanim kobieta zadzie w ciążę, nawet jeśli nie planuje w najbliższej przyszłości posiadania dziecka, powinna przyjmować odpowiednią ilość kwasu foliowego regularnie. Jest to działanie profilaktyczne, które zaleca się pacjentkom rozpoczynającym współżycie płciowe. Nawet połowa ciąż w Polsce może pochodzić z przypadku, dlatego warto takie działania podejmować. Kiedy kobieta dowiaduje się w 5-6 tygodniu ciąży o swoim stanie, na suplementację folianów może być już za późno.
Kobiety planujące dziecko powinny bezwzględnie przyjmować wcześniej małe dawki kwasu foliowego – około 0,4 mg/dobę, co zmniejszy ryzyko wystąpienia wad rozwojowych centralnego układu nerwowego u dziecka.