Spożywanie alkoholu jest częścią polskiej kultury. Pijemy przy spotkaniach towarzyskich, na weselach, imprezach okolicznościowych, w dyskotekach czy też na uroczystym obiedzie. Alkohol jest dla ludzi i nie ma przeszkód, aby osoba pełnoletnia spożywała nisko lub wysokoprocentowe napoje, wedle swoich preferencji. Szokiem jednak jest widok kobiety w wyraźnej ciąży, która również pije alkohol. Ciężarne sięgające po kieliszek argumentują, że łyk alkoholu – piwa, szampana czy zwłaszcza wina, nie zaszkodzi ich nienarodzonemu dziecku. Jak jest naprawdę?
Świadomość szkodliwości alkoholu
Alkohol nie powinien być spożywany przez ciężarne, ponieważ ma negatywny wpływ na płód – jego rozwój i kondycję. Lekarze podkreślają, że nie istnieje pojęcie „bezpiecznej dawki alkoholu” dla ciężarnej. Każde spożycie alkoholu, nawet w niewielkiej ilości może nieść za sobą zagrożenie dla dziecka. Każdy napój alkoholowy zawiera czysty alkohol etylowy, który przenika przez łożysko już w godzinę po spożyciu przez matkę. Trzeba mieć świadomość, że stężenie alkoholu we krwi matki ma swoje odzwierciedlenie w krwi dziecka dojrzewającego w jej brzuchu. Na domiar złego, alkohol u dziecka utrzymuje się dłużej niż u osoby dorosłej, w tym przypadku u ciężarnej. Wpływa na uszkodzenie ważnych narządów wewnętrznych, w tym mózgu, serca i nerek. Może też prowadzić do niedotlenienia płodu.
Największym niebezpieczeństwem dla dziecka jest spożywanie alkoholu przez matkę w pierwszym trymestrze ciąży. Często panie na tym etapie nie zdają sobie jeszcze sprawy z tego, że oczekują dziecka. Picie alkoholu, zwłaszcza w dużych ilościach, w takiej sytuacji prowadzi do uszkodzeń płodu i może zakończyć się poronieniem lub przedwczesnym porodem.
Płodowy Zespół Alkoholowy
Na syndrom FAS – Fetal Alkohole Syndrome, czyli Płodowy Zespół Alkoholowy wbrew pozorom chorują nie tylko dzieci alkoholiczek, które nie są w stanie odmówić sobie używki w postaci alkoholu nawet pomimo zaawansowanej ciąży, ale również dzieci zdrowych matek, które w ciąży piły alkohol wyłącznie sporadycznie. Rocznie, według danych zgromadzonych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, rodzi się około 300 tys. dzieci z FAS, a 900 z nich to dzieci z pełnoobjawowym syndromem alkoholowym.
FAS diagnozują lekarze i jest to zespół zaburzeń pojawiających się u noworodków i małych dzieci jako skutek toksycznego działania alkoholu na ich organizm na etapie życia płodowego. Dzieci z Płodowym Zespołem Alkoholowym charakteryzują się:
- niską masą urodzeniową,
- niskim wzrostem,
- cienką, górną wargą,
- krótkim nosem,
- małą brodą,
- brakiem przestrzeni podnosowej,
- szerokim rozstawem oczu.
FAS wpływa nie tylko na wygląd dziecka, ale również na jego organizm i kondycję zdrowotną. Dzieci bardzo wolno rosną, szybko tracą energię, nie mają chęci do zabawy z rówieśnikami, a także są niezdarne ruchowo. Miewają problemy z koordynacją motoryczną.
Płodowy Zespół Alkoholowy wpływa na całe życie dziecka – od narodzin po dorosłość. FAS powoduje, że osoba dorosła ma trudności w nawiązywaniu trwałych relacji społecznych, jest lękliwa, często zamyka się w sobie i uzależnia od innych. Może mieć impulsywne zachowania, które odsuwają ją na margines społeczny. W skrajnych przypadkach takie osoby popadają w choroby psychiczne, mogą targnąć się na własne życie lub samookaleczać.
Zdiagnozowanie syndromu FAS wymaga długofalowego leczenia dziecka w specjalistycznych gabinetach lekarskich.
Przy sporadycznym piciu alkoholu w ciąży trudno zdiagnozować Płodowy Zespół Alkoholowy u nowo narodzonego dziecka, choć niewykluczone, że pewne objawy wystąpią. Matki sięgające po alkohol muszą brać takie ryzyko pod uwagę. Ich dziecko może być nadpobudliwe, a także mieć wady narządów zmysłów, jak i serca czy nerek.
Podsumowując, rzeczywiście łyk alkoholu w ciąży niekoniecznie musi zaszkodzić nienarodzonemu dziecku, ale która matka chciałaby zaryzykować jego zdrowie, a nawet życie, aby to sprawdzić? Nigdy nie wiadomo, czy wypity kieliszek wina okaże się bezpieczny dla dziecka. Nie jest prawdą, że lekarze, przynajmniej w dzisiejszych czasach i przy aktualnym stanie wiedzy o FAS, zalecają picie kieliszka czerwonego wina ciężarnym od czasu do czasu, zwłaszcza przy ciążowej anemii. Nawet ta jedna porcja alkoholu może wywołać nieodwracalne zmiany płodu.