W dzisiejszych czasach późne macierzyństwo nie jest zjawiskiem rzadko spotykanym. Jeszcze poprzednie pokolenia kobiet rodziły znacznie wcześniej, niż ich córki. Ciąża po 35. lub 40. roku życia nie wywołuje już zaskoczenia – tak wśród lekarzy ginekologów, jak i w społeczeństwie.
Zaczęliśmy przyzwyczajać się do tego, że matka z małym dzieckiem nie musi mieć 20-stu kilku lat. Może to być kobieta dojrzała, która świadomie przygotowuje się do macierzyństwa. Wiele pań chce w pierwszej kolejności uzyskać odpowiedni status materialny i zrobić karierę zawodową, aby później móc się całkowicie poświęcić wychowywaniu i sprawowaniu opieki nad dzieckiem.
Czy ciąża po 40-stce niesie za sobą jakiekolwiek zagrożenie dla zdrowia i życia ciężarnej oraz jej nienarodzonego dziecka?
Statystyki
W Polsce kobiety decydują się na powiększenie rodziny coraz później, niż w poprzednich dekadach. Statystyczna Polka rodzi swoje pierwsze dziecko w 27. roku życia. Rośnie liczba pań, które planują macierzyństwo dopiero po czterdziestce. Może to wynikać ze zmian kulturowych i konieczności przystosowania się do sytuacji ekonomicznej.
Kobieta, która nie znajdzie męża do 25. roku życia nie jest już uznawana za „starą pannę”. Im później panie znajdują partnerów – mężów lub konkubentów, tym później powiększają rodzinę, jeśli w ogóle na taki krok się decydują.
Nie bez znaczenia pozostaje również i to, że za granicą, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, wśród kobiet z szeroko rozumianego show biznesu, panuje trend na późne macierzyństwo. Matka w wieku 40-stu kilku lat nie jest dla nikogo już zaskoczeniem.
Późna ciąża w opinii ginekologów
Z punktu widzenia medycyny, najlepszym wiekiem dla kobiety na zajście w pierwszą ciążę i urodzenie dziecka jest pomiędzy 18 a 20 lat. Niemniej, osiemnastoletnie dziewczęta z dzieckiem są postrzegane w Polsce często poprzez pryzmat patologii. Wychodzenie za mąż w tym wieku związane jest często z tzw. wpadkami, a nie podejmowaniem realnych decyzji na całe życie. Dla wielu kobiet przekroczenie dopiero progu dorosłości i uzyskanie pełnoletniości, bynajmniej nie jest dobrym czasem na ciążę. Stawia się wówczas na ukończenie szkoły średniej, zdanie matury i pójście na studia.
Edukacja jest znacznie ważniejsza niż zegar biologiczny, który podpowiada, że wczesne macierzyństwo stwarza największe prawdopodobieństwo urodzenia w pełni zdrowego dziecka.
Kobieta w wieku 18-20 lat zwykle nie jest niezależna społeczno-ekonomicznie, dlatego szczyt zdolności rozrodczych u młodych Polek przypada na okres 20-25 lat.
Medycyna przyjmuje, że dopiero ciąża po 35. roku życia, kiedy kobieta rodzi swoje pierwsze dziecko, może być uznana za ciążę późną. O prawdziwie późnym macierzyństwie lekarze mówią, gdy pacjentka decyduje się na dziecko po czterdziestce. Taka ciąża jest obarczona zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań. W trakcie 9 miesięcy ciąży serce kobiety jest mocno obciążone, a kobieta po 40-stym roku życia może temu nie podołać w tak dobry sposób, jak 20-latka. Jej kondycja fizyczna również jest mniej wydolna, niż wcześniej.
Problemem może być też to, że u pań w wieku dojrzałym częściej pojawiają się różne choroby przewlekłe – cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie, które znacznie komplikują ciążę i poród. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko ciąży mnogiej, obarczonej większym ryzykiem powikłań dla matki i jej dzieci.
Późne macierzyństwo związane jest z ryzykiem wystąpienia wad chromosomalnych, np. zespołu Downa. U młodych kobiet owe ryzyko jest znacznie mniejsze niż u starszych matek. Około 30 roku życia ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa wynosi 1:1000.
Zajście w ciążę po 40-stce
Wiek 40-stu lat jest dla kobiety zwykle ostatnim momentem, kiedy może ona zrealizować macierzyńskie plany. Głównie z uwagi na fakt, że jej płodność zdecydowanie maleje. Wkrótce może się okazać, że nie jest w stanie zajść w ciążę. Zwykle po 35. roku życia kobiety mają trudności w zapłodnieniu, a staranie się o dziecko przedłuża się.
Wiek ojca nie ma żadnego znaczenia w staraniu się o dziecko, bowiem w organizmie mężczyzny przez całe życie powstają nowe, pełnowartościowe plemniki, całkowicie zdolne do zapłodnienia komórki jajowej kobiety. Kobieta natomiast rodzi się już z określoną pulą jajeczek i nie ma sposobu na zwiększenie ich ilości. Z wiekiem komórki jajowe dojrzewają, są zapładniane lub giną. Późny wiek przyszłej matki może być przeszkodą w skutecznym zapłodnieniu. Komórka jajowa może wymagać zwiększonej stymulacji hormonalnej, aby móc się rozwinąć i zagnieździć w ścianie macicy.
Wyraźnie po 40-stce wzrasta ryzyko poronienia ciąży. Starsze matki ronią ponad 40 proc. ciąż, a jeśli kobieta zachodzi w ciążę po 45. roku życia, ma zaledwie 50-procentowe szanse na jej donoszenie.
Wskazane badania prenatalne
Jeśli kobieta zachodzi w ciążę w późniejszym wieku, jest to wskazaniem do zaordynowania przez lekarza prowadzącego, badań prenatalnych. U kobiet po 35. roku życia są one zalecane. Pozwalają na ocenę indywidualnego ryzyka wystąpienia wad chromosomalnych, a jeśli badania USG sugerują celowość badania inwazyjnego, zleca się amniopunkcję, biopsję kosmówki lub nawet pobranie próbki krwi dziecka.