Tuż po urodzeniu dziecka położna zabiera je do oddzielnej sali, gdzie ocenia jego stan. Dziecko badane jest pod względem czynności życiowych, a każdy z parametrów ocenia się w punktach od 0 do 2 w ustalonych odstępach czasu. Punkty podlegają sumowaniu i pozwalają na określenie stanu noworodka. W ten sposób w zasadzie w każdym polskim szpitalu – prywatnym czy państwowym, praktykowana jest ocena dzieci według skali Apgar, stworzonej przez Wirginię Apgar już w 1953 roku. To pierwsze badanie, które przechodzi noworodek. Jakie jeszcze procedury szpitalne są stosowane względem niego?

Wyniki skali Apgar

Dziecko ocenione na „10-tkę” w skali Apgar przychodzi na świat całkowicie zdrowe i zdolne do samodzielnego życia poza łonem matki. Właściwie, wynik pomiędzy 7 a 10 znaczy, że noworodek po urodzeniu miał skórę o prawidłowym odcieniu, jego serduszko było miarowo oraz zaczął od razu krzyczeć i oddychać.

Wynik pomiędzy 3 a 6 punktów jest sygnałem tego, że dziecko było niedotlenione przy narodzinach, jego skóra była sina, mięśnie wiotkie, serce biło w zwolnionym tempie i dziecko słabo reagowało na bodźce zewnętrzne. W takiej sytuacji położna lub lekarz natychmiast usuwają śluz z dróg oddechowych dziecka i po kilku minutach oceniają jego stan. Wynik w skali Apgar poniżej 3 punktów oznacza stan zagrożenia życia dziecka. Noworodek musi być reanimowany i trafia do inkubatora.

W skali Apgar ocenia się:

• oddech noworodka,
• czynność serca,
• wygląd skóry,
• odruch na wprowadzenie cewnika do nosa,
• napięcie mięśniowe kończyn.

Kiedy dziecku nic nie zagraża, po porodzie jest ono ważone i mierzone. Powinno ważyć od 3 do 4 kg i mieć długość od 47 do 57 cm. Kolejnym krokiem w procedurze poporodowej jest badanie odruchów dziecka – odruchu chwytania, ssania, szukania, pełzania, odruchu Moro, w celu stwierdzenia, czy ośrodkowy układ nerwowy działa prawidłowo. Ocenie podlega także wzrok i słuch dziecka.

Ocena przez neonatologa

Neonatolog, czyli lekarz zajmujący się dziećmi od urodzenia, w pierwszych tygodniach ich życia, ocenia stan swoich małych pacjentów już na oddziale noworodkowym, po porodzie. Ocenie podlega główka, wielkość ciemiączka, brzuch, kręgosłup, mięśnie i ich napięcie, kończyny, stopy, podniebienie, narządy płciowe, serce i układ krwionośny, staw biodrowy. Ocena stanu biodrowego może wymagać wykonania badania USG.

Badania po porodzie

Dziecko po porodzie nie od razu jest oddawane matce. Podczas pobytu w szpitalu wielokrotnie jest zabierane przez pielęgniarki na badania i szczepienia. Już w pierwszej lub drugiej dobie życia wykonywane są następujące badania:

• Badanie poziomu bilirubiny – dla oceny stopnia żółtaczki fizjologicznej. Jeśli poziom jest wysoki, zalecana jest fototerapia dla dziec
• Badanie w kierunku fenyloketonurii i hipotyreozy – fenyloketonuria jest wrodzoną, ciężką chorobą, w której w organizmie dziecka wytwarzają się i gromadzą toksyny, powodujące upośledzenie umysłowe. Przy stosowaniu odpowiedniej diety można zapewnić dziecku prawidłowy rozwój. Z kolei choroba hipotyreoza to wrodzona niedoczynność tarczycy, a brak lub niedobór jej hormonów powoduje niedorozwój umysłowy i zaburzenia wzrostu u dziecka. W celu przeprowadzenia badań w kierunku tych dwóch schorzeń pobierana jest na specjalną bibułkę krew dziecka, a badanie wykonywane jest w specjalistycznych laboratoriach. Wyniki otrzymują wyłącznie ci rodzice, u których wynik dziecka jest nieprawidłowy lub niejednoznaczny.
• Badanie grupy i czynnika Rh krwi dziecka – badanie nie jest przeprowadzane standardowo u wszystkich dzieci, a jedynie wtedy, gdy istnieje podejrzenie o wystąpienie konfliktu serologicznego.

Szczepienia

Prócz badań i oceny noworodka po porodzie, dziecko przechodzi w szpitalu na oddziale noworodkowym i położniczym, szereg szczepień ochronnych. W pierwszej kolejności jest szczepione przeciwko gruźlicy i żółtaczce typu B. Domięśniowo otrzymuje profilaktyczną dawkę witaminy K. Szczepienie przeciw WZW B jest obowiązkowe dla noworodków i niemowląt.

Dokonuje się go z wykorzystaniem tzw. szczepionek nieżywych, w trzech dawkach. Pierwsza podawana jest dziecku w pierwszej dobie życia, druga po 4-6 tygodniach, a trzecia po sześciu miesiącach od pierwszej. Z kolei, szczepienie przeciwko gruźlicy zawiera żywe, pozbawione zajadliwości szczepy prątka gruźlicy.